0ι ανίκητες μόρες της Σπάρτης
Η ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Ο Σπαρτιατικός Στρατός ήταν η πιο τρομερή πολεμική μηχανή
του αρχαίου κόσμου.
Ο αρχαίος Σπαρτιάτης, ήταν απελευθερωμένος από τον φόβο του θανάτου
και δεν καταλάβαινε τι σημαίνει καλοπέραση.
Δεν ερωτευόταν, αλλά σεβόταν τη γυναίκα.
Η μάχη ήταν ιερή και ο πολεμικός παιάνας συνέγειρε τους Σπαρτιάτες, που αδιαφορούσαν για τους δειλούς και τιμωρούσαν με αμείλικτο τρόπο όσους δεν ακολουθούσαν τα δικά τους πρότυπα και θέσφατα.
Οι οπλίτες καλλωπίζονταν πριν την μάχη για να μην προσβάλλουν τους χθόνιους θεούς, με την ατημέλητη εμφάνισή τους σε περίπτωση θανάτου τους.
Η χλαμύδα ήταν πάντα κόκκινη, για να μην είναι εμφανές το αίμα στον εχθρό και ενθαρρύνεται.
ΟΙ ΜΟΡΕΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ
Το μεγαλύτερο στρατιωτικό τμήμα του Σπαρτιατικού στρατού είναι η Μόρα.
Ο στρατός της Σπάρτης διαιρείτο σε έξι μόρες που αποτελούσαν και το μεγαλύτερο στρατιωτικό τμήμα του. Η κάθε μόρα είχε δύναμη εξακοσίων περίπου οπλιτών μαζί με τους αξιωματικούς.
Ο χωρισμός του στρατού σε Μόρες λέγεται ότι έγινε από τον Λυκούργο, ο οποίος χώρισε σε μόρες τόσο τους οπλίτες, όσο και τους ιππείς.
Κάθε μόρα οπλιτών χωρίζεται σε τέσσερις λόχους, κάθε λόχος σε δυο πεντηκοστίες και κάθε πεντηκοστία σε δυο ενωμοτίες.
Η κάθε μόρα έχει σαν διοικητή τον πολέμαρχο, και σαν αξιωματικούς τέσσερις λοχαγούς, οκτώ πεντηκόνταρχους, και δεκαέξι ενωμοτάρχες.
ΣΥΣΚΗΝΙΕΣ – ΕΝΩΜΟΤΙΕΣ
Το μικρότερο στρατιωτικό τμήμα του Σπαρτιατικού στρατού ήταν η συσκηνία.
Αποτελείτο από μια ομάδα δεκαέξι έως δεκαοκτώ ανδρών περίπου, οι οποίοι ονομάζονταν σύσκηνοι.
Οι άνδρες αυτοί από τα εφηβικά τους χρόνια ζούσαν μαζί, κοιμόντουσαν στην ίδια σκηνή, έτρωγαν μαζί, εκπαιδευόντουσαν σαν ομάδα στα στρατιωτικά γυμνάσια, και στις πολεμικές συρράξεις ήταν συμμαχητές.
Αυτό είχε σαν συνέπεια να αναπτύσσουν μεταξύ τους στενούς φιλικούς δεσμούς, πράγμα που τους έκανε ιδιαίτερα μαχητικούς και οργανωτικούς κατά την διάρκεια της μάχης.
Αν κάποιος σύσκηνος χανόταν στην μάχη την θέση του έπαιρνε κάποιος άλλος, κατόπιν εξετάσεως και ψηφοφορίας των υπολοίπων.
Η ενωμοτία αποτελείτο από δυο συσκηνίες, δηλαδή από περίπου τριάντα δυο έως τριάντα έξι άνδρες.
ΟΠΛΙΤΙΚΗ ΦΑΛΑΓΓΑ
Ο σχηματισμός της φάλαγγας αποτελείτο συνήθως από οκτώ μακριούς στοίχους οπλιτών.
Η οπλιτική φάλαγγα υπάκουγε πάντα στα παραγγέλματα του βασιλιά και βάδιζε προς την μάχη στοιχισμένη και με ρυθμικό βήμα.
Στο δεξί χέρι κρατούσαν το δόρυ και στο αριστερό την ασπίδα, παραταγμένοι κατά στοίχους ώστε να προφυλάσσονται μεταξύ τους κατά την διάρκεια της μάχης. Στα άκρα της φάλαγγας και ιδιαίτερα στις γωνίες, τοποθετούνταν οι πιο ρωμαλέοι οπλίτες, γιατί αυτά τα σημεία έμεναν συνήθως ακάλυπτα.
Κατά την διάρκεια της συμπλοκής με τον εχθρό προσπαθούσαν να μην διασπάσουν αυτή την διάταξη, και συμπλέκονταν μαζί του σώμα με σώμα μέχρι να τον συντρίψουν η να τον τρέψουν σε φυγή.
Σε περίπτωση φυγής του εχθρού οι Σπαρτιάτες δεν τον καταδίωκαν, πρώτα γιατί δεν ήθελαν να διασπαστεί η συνοχή της φάλαγγας, και έπειτα γιατί θεωρούσαν υποτιμητικό να έχουν για εχθρό τους κάποιον που έφευγε τρέχοντας από το πεδίο της μάχης, δηλαδή έναν δειλό.
Την φυγή οι Σπαρτιάτες την θεωρούσαν υποταγή, και σε αυτή την περίπτωση ο εχθρός περισσότερο τον οίκτο τους κέρδιζε παρά την αντιπαλότητά τους.
Ο Σπαρτιατικός στρατός εκτελούσε με μεγάλη ευκολία και ακρίβεια διάφορους ελιγμούς, οι οποίοι σε άλλους στρατούς της εποχής θα ισοδυναμούσαν με διάλυση της συνοχής των τμημάτων.
Διάφορα τέτοια παραδείγματα μας δίνει ο Ξενοφώντας στην «Λακεδαιμονίων Πολιτεία», αναφέροντας μας για παράδειγμα την «επί κέρας πορεία».
Σε αυτή την διάταξη πορείας η φάλαγγα βαδίζει κατά ενωμοτίες και σε περίπτωση εμφάνισης εχθρικής φάλαγγας ο ενωμοτάρχης διευθύνει την ενωμοτία προς τα αριστερά σχηματίζοντας έτσι όλες οι ενωμοτίες την φάλαγγα παραταγμένη κατά μέτωπο.
Αν τώρα εμφανιστεί εχθρική φάλαγγα στα νώτα τους ο κάθε στοίχος αραιώνει και κάνοντας μεταβολή βρίσκεται αντιμέτωπος με το εχθρικό στράτευμα.
«Οἱ ἀσπίδες τῶν Λακεδαιμονίων ἔφεραν σὰν διακριτικὸ ἔμβλημά τους τὸ γράμμα «Λ», ὥστε οἱ ἀντίπαλοι στρατοὶ νὰ γνωρίζουν μὲ ποιοὺς πολεμοῦν.
Ἦταν ἕνας τρόπος ἄσκησης ψυχολογικῆς πίεσης στὸν ἀντίπαλο, ποὺ ἐτρομοκρατεῖτο γνωρίζοντας πώς πολεμᾶ τὸν καλύτερο στρατὸ τῆς Ἑλλάδος».
ΙΕΡΟ ΟΡΘΙΑΣ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ
Ένα από τα σημαντικότερα ιερά της αρχαίας Σπάρτης είναι το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος κτισμένο κοντά στις όχθες του ποταμού Ευρώτα. Όπως είναι γνωστό από τις φιλολογικές πηγές, το ιερό αυτό ήταν το θρησκευτικό κέντρο της σπαρτιατικής αγωγής των νέων ενός ζητήματος εξαιρετικά σημαντικού για τη σπαρτιατική πολιτεία στην οποία η πειθαρχία σε συγκεκριμένους κανόνες ήταν ζήτημα επιβίωσης.
Ο Πίνδαρος (54) παρέδωσε την ετυμολογία ορθωσία επειδή ''ορθοί εις σωτηρίαν ή ορθοί τους γενωμένους''. Στα ρωμαϊκά χρόνια ο περιηγητής Παυσανίας (ΙΙΙ, 16) έδωσε μια δεύτερη ερμηνεία: ''καλούσιν δε ουκ Ορθίαν αλλά και Λυγοδέσμαν την αυτήν, ότι εν θάμνω λύγων ευρέθη περιειληθείσα δε η λύγος εποίησε το άγαλμα ορθόν''.
Οι μαρμάρινες στήλες με τα δρεπάνια και οι ενεπίγραφοι βωμοί αποτελούν αφιερώματα των παιδιών που πέρασαν επιτυχώς τη δοκιμασία της μαστιγώσεως και πέτυχαν να καταταγούν στις ομάδες των εφήβων.
Μεγάλη Άρτεμις, Πότνια Θηρών με λέοντα.
μακρά μαστίγια ως δοκιμή της αντοχής τους.
Το ιερό αυτό υπήρχε από τον 10ο αιώνα π.Χ. Κατά τη διάρκεια της αρχαϊκής εποχής αποτελούνταν αποκλειστικά από ένα κλειστό βωμό στα ανατολικά και ένα μικρό ναό στα δυτικά. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο που χρονολογείται από το 700 π.Χ., καταστράφηκε γύρω στο 570 π.Χ. και αντικαταστάθηκε με ένα λίθινο ναό, με δύο λιοντάρια. Ο Παυσανίας έγραψε ότι ο Ορέστης και ο Πυλάδης είχαν
ταξιδεύσει στη μακρινή Ταυρίδα για να φέρουν από κει το ξύλινο άγαλμα της Αρτέμιδος στην Ελλάδα. Μετά χάθηκε και ξαναβρέθηκε από τους Δωριείς το 1200 π.Χ. Η Ορθία θεά αρχικά είχε συνδεθεί με τη γονιμότητα και την ανάπτυξη, και αργότερα ταυτίστηκε με την Άρτεμη.
ταξιδεύσει στη μακρινή Ταυρίδα για να φέρουν από κει το ξύλινο άγαλμα της Αρτέμιδος στην Ελλάδα. Μετά χάθηκε και ξαναβρέθηκε από τους Δωριείς το 1200 π.Χ. Η Ορθία θεά αρχικά είχε συνδεθεί με τη γονιμότητα και την ανάπτυξη, και αργότερα ταυτίστηκε με την Άρτεμη.
Η μεγάλη επέμβαση στο χώρο πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του 3ου αι. μ.Χ. Τότε κτίστηκε στα ανατολικά του ναού ένα μεγάλο πεταλόσχημο αμφιθέατρο (όπου κάθονταν οι λατρευτές και οι θεατές των αγώνων των παίδων) και ένας νέος μεγαλύτερος βωμός πιο κοντά στο ναό κτισμένος από πλακοειδείς πέτρες. Η επέκταση δικαιολογείται από τη φήμη που είχε αποκτήσει το ιερό στα ρωμαϊκά χρόνια, όταν τελούνταν σε αυτό προς τιμήν της θεάς το αγώνισμα της μαστίγωσης. Κατά τη διάρκεια αυτού του αγωνίσματος της καρτερίας, οι έφηβοι ακουμπώντας στο βωμό και παρακινούμενοι και από τους ίδιους τους συγγενείς τους, υπέμεναν αγόγγυστα τη δοκιμασία του δημόσιου μαστιγώματος -μερικές μάλιστα, φορές μέχρι θανάτου- και στο τέλος βραβεύονταν εκείνοι που παρέμεναν όρθιοι (βωμονίκες). Δίπλα τους στεκόταν η ιέρεια της θεάς κρατώντας το ξόανό της, που σύμφωνα με τις πηγές, παρακινούσε αυτούς που μαστίγωναν να δείχνουν μεγαλύτερο ζήλο στα κτυπήματα γιατί υπέφερε από το βάρος του αγάλματος στην περίπτωση που δεν ήταν αρκούντως δυνατά. Η τελετή συμβάδιζε με τις προτιμήσεις της εποχής για αιματηρά θεάματα και το πλήθος συνέρεε για να την παρακολουθήσει.
ΠΟΛΕΜΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΖΩΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου